Bitkilerde ve diğer ıslak yüzeylerde bulunan suyu buharlaştırmak için havadaki ısıyı kullanan evaporatif soğutmaseraları dışarıdaki sıcaklığa nazaran ortamı 6-12 dereceye kadar azaltabilen bir sistemdir. Her ne kadar evaporatif soğutma kuru olan iklimler için daha uygun olsa da Türkiye’nin her yanında kullanılabilmektedir.

Suyun sıvı formdan gaz haline dönüşmesi ciddi miktarda bir sıcaklığı içine almasıyla olabilmektedir. Sonrasında bu ısınmış havanın seranın dışına çıkarılması ile soğutma sağlanmaktadır. Evaporatif soğutma suyun buharlaşması ile sağlandığından havadaki nem oranı evaporatif soğutmanın performansını doğrudan etkilemektedir. Prensip olarak daha yüksek nem oranları evaporatif soğutmanın performansını düşürürken, daha düşük nem oranları veya havanın kuruluğu evaporatif performansı yükseltmektedir.

Temel ekipmanlar: fan ve ped

Fan ve ped sistemi 50 yıldan uzun bir süredir evaporatif soğutma için standart bir sistem olmuştur. Bu sistemde selülozdan yapılmış pedler seranın dip duvarına veya yan duvarına monte edilirler. Bu pedlerin üst kısmından bir boru yardımıyla su taşınır ve pedlerden akan fazla su alt kısımda bulunan su haznesinin içinde birikir. Monte edilmiş fanlar ile ıslak pedlerin içinden çekilen hava neme doymuş bir havadır ve serayı soğutacaktır. Pedler seraya daha fazla ışık girmesi için kış süresince kaldırılırlar.

Su tedarikinin yeterli olması önemlidir. Yeterli bir su akışı pedleri tamamen ıslak tutmaya yetmelidir. Su pompası da bu su tedarikini sağlayabilecek bir güçte olmalıdır. Büyük sistemlerde birden fazla pompa gerekebilir.

Farklı tipteki evaporatif soğutucular

Bazı yetiştiriciler portatif evaporatif soğutucu birimleri ile daha yüksek bir performans gösterebilmektedirler. Bu araçlar tekerlekleri üzerindedirler ve sadece hortuma ve elektrik bağlantısına ihtiyaç duyarlar. Seranın sonundaki alana fanların karşısında olarak kapıya yakın bir yere konulurlar. Ped alanına bağlı olarak sınırlı bir kapasiteye sahiptirler ve sıcak havalarda yeterli soğutma sağlanması için birkaç ünitenin birlikte kullanılması gerekebilir.

Püskürtme tipi evaporatif soğutma sistemleri suyu pedlerin üzerine püskürtmek için seranın dışına monte edilmiş başlıkları kullanırlar. Bunlar geri dönüşümü olmayan sistemlerdir ve fazla su seradan akarak uzaklaştırılır.

Çöl soğutucuları genellikle daha küçük seralar için kullanılmaktadırlar. Çoğunlukla seranın dışına monte edilirler ve yan duvardaki bir açıklıktan nemli havayı içeriye doğru üflerler. Dakikadaki hava akışı seranın hacminin bir ile iki katı arasındadır. Eğer sera gölge alıyorsa bu değer bir miktar daha aşağıya çekilebilmektedir. Sıcak havanın dışarıya atılması için çöl soğutucusunun girişinin karşısındaki duvarda kapı, çatı menfezi gibi bir boşaltım açıklığının bulunması gerekmektedir.

Bakım

Su haznesine geri gelen suyun ped liflerinden ve diğer kirlerden arındırılması için ince tel örgüden geçirilmesi gerekmektedir. Sudaki tuz seviyesi yüksekse ya sürekli bir su boşaltımı olmalıdır ya da ara ara su haznesinin tamamı boşaltılmalıdır. Hazne ve boru sistemi su yosunlarının büyümemesi için siyah olmalıdır. Evaporatif soğutma sistemi kapatıldıktan sonra yarım saat boyunca sadece fanın çalıştırılması su yosunlarının oluşmasını önlemede yardımcı olacaktır.

Evaporatif soğutma sistemleri bitkileri rahatsız etmeyen serin bir ortamın sürdürülmesine yardımcı olan araçlardır. Temel olarak fan ve pedden oluşan bu araçlar seralarda ve tarımım diğer segmentlerinde uzun yıllardır başarıyla uygulanan ve kullanımda olan standart sistemlerdir. Seranıza evaporatif sistem kurduğunuzda bitkilerin iyi yetişmesinin yanı sıra ticari başarıyı da tetikleyen en büyük faktörlerden birisini edinmiş olacaksınız.

Uygulama örneğimizi görmek için lütfen aşağıda ki linkimizi ziyaret ediniz.

http://springday.com.tr/seralar-icin-evaporatif-sogutma/