Askeri örgüt konuyu ABD Başkanı Joe Biden ve mevkidaşlarının önümüzdeki ay yapacağı toplantıya kadar çözmeye çalışırken, NATO Perşembe günü üye ülke Türkiye’ye İsveç’in üyeliğine yönelik itirazlarını geri çekmesi için baskıyı artırdı.

31 üyeli ittifak aynı zamanda Ukrayna’nın NATO’daki üye olmayan statüsünü güçlendirmeye ve Rusya ile savaş bittiğinde sunabileceği güvenlik taahhütleri için bir çerçeve hazırlamaya bakıyor.

Genel Sekreter Jens Stoltenberg, NATO’nun müttefik liderler 11-12 Temmuz’da Litvanya’da buluşana kadar İsveç’i saflarına katmak istediğini söyledi. Stoltenberg, müttefiklerin aynı etkinlikte uzun vadeli finansman ve Ukrayna için güvenlik planı konusunda da ilerleme kaydetmeyi umduklarını söyledi.

Müttefiklerin Ukrayna’nın bir gün NATO üyesi olacağı konusunda anlaşmaya devam ettiğini, ancak bu arada ittifakın ona güvenlik taahhütleri ve önemli miktarda yeni fon sağlaması gerektiğini söyledi.

Bugünkü odak noktamız, Ukrayna’yı ait olduğu NATO’ya nasıl yaklaştırabileceğimizdi” dedi. NATO müttefiklerinin çoğu, Ukrayna’nın savaş halinde olduğu sürece katılmayacağı konusunda hemfikir.

Stoltenberg, “Savaşın ne zaman biteceğini kimse bilmiyor, ancak bittiğinde, Ukrayna’nın gelecekte güvenliğini garanti altına almak ve Rusya’nın saldırganlık döngüsünü kırmak için geçerli düzenlemelere sahip olduğumuzdan emin olmalıyız” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, müttefiklerin “Ukrayna’nın orta ve uzun vadeli güvenlik kapasitesini geliştirmesine yardım etmeye odaklandıklarını, böylece mevcut saldırganlık sona erdiğinde Ukrayna’nın gelecekteki saldırganlığı caydırmak için tam kapasiteye sahip olacağını” söyledi.

“Ukrayna’yı NATO standartlarına getirmek için yapabileceği çalışmalar açısından NATO’nun rolü var” dedi. Detaylandırmadı.

Geçen yıl Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra Moskova tarafından hedef alınabileceklerinden korkan İsveç ve Finlandiya, NATO’nun güvenlik şemsiyesi altında koruma aramak için geleneksel askeri uyumsuzluk pozisyonlarını terk ettiler. Finlandiya, Nisan ayında NATO’nun 31. üye ülkesi oldu.

NATO, ülkelerin katılması için oybirliğiyle kabul etmelidir. Türkiye hükümeti, İsveç’i terör örgütlerine ve militan Kürt grupları ve 2016 darbe girişimiyle bağlantılı kişiler de dahil olmak üzere güvenlik tehditlerine karşı çok yumuşak olmakla suçluyor.

Macaristan da onayını erteledi, ancak neden kamuoyuna açıklanmadı.

Stoltenberg, “İsveç’in mümkün olan en hızlı şekilde katılımını nasıl sağlayabileceğimizi ele almaya devam etmek için yakın gelecekte” Ankara’ya gideceğini söyledi.

Bir NATO diplomatı, Stoltenberg ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu hafta sonu Türk liderin yemin töreninin oturum aralarında görüşebileceğini söyledi. Diplomat, görüşmelerin kesin detayları kesinleşmediği için adının açıklanmaması koşuluyla konuştu.

Stoltenberg, ittifak dışişleri bakanları arasında Vilnius’taki zirveye hazırlanmak için iki gün süren gayrı resmi görüşmelerin sonunda gazetecilere verdiği demeçte, “Mesajımı İsveç teslim etti ve İsveç’i onaylama zamanı geldi” dedi.

Diğerleri onun yorumlarını tekrarladı.

Norveç Dışişleri Bakanı Anniken Huitfeldt gazetecilere verdiği demeçte, “İsveç’in artık katılma zamanı geldi” dedi.

Stoltenberg, “Macaristan’ın da katılım protokolünü onaylayacağından eminim.” dedi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, “İsveç’i nihayet 32. üye olarak kabul edebilmemizin çok önemli olduğunu” söyledi. İsveç hükümetinin Berlin’in “tam desteğini” aldığını vurguladı.

İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, “Türkiye ve Macaristan’ın İsveç’in NATO üyeliğini onaylamaya başlamasının zamanı geldi” dedi. “İsveç’in NATO’ya katılmasını engelleyen her şey (Rusya başkanı Vladimir) Putin için bir zafer olarak görülecektir” dedi.

Ancak ulusal basına konuşan Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, “Hiçbir baskıyı kabul etmeye istekli değiliz. Macaristan Parlamentosu, hükümetin tabii ki destekleyeceği, bağımsız bir şekilde onay konusunda karar verecek.”

İsveç, Finlandiya ve Türkiye, Ankara’nın endişelerini gidermek için aylarca görüşmeler yaptı. Billström, önümüzdeki haftalarda bu “kalıcı ortak mekanizma” ile ilgili yeni bir toplantıda her şeyin netleşmesini beklediğini söyledi.

Perşembe gününden itibaren İsveç’in terörle mücadele yasalarını sıkılaştırdığını kaydetti. “Bir terör örgütünü” finanse etmek, üye yapmak veya alenen teşvik etmek veya bu tür gruplara katılmak amacıyla yurt dışına seyahat etmek artık yasa dışıdır.

Ancak Oslo toplantısına katılmayan Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bir Twitter gönderisinde İsveç’in geçen yıl Madrid’de düzenlenen NATO zirvesinde Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında imzalanan anlaşma kapsamındaki taahhütlerini henüz yerine getirmediğini öne sürdü. .

“İsveçli Dostlarımıza çok net bir mesaj! Üçlü Muhtıra’dan doğan taahhütlerinizi yerine getirin ve terörle mücadelede somut adımlar atın. Çavuşoğlu, geri kalanı takip edecek” dedi.

Hareket için uygun zaman olabilir. İsveç’in NATO üyeliği, Türkiye’de geçen ay yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri kampanyalarına karıştı. Erdoğan Pazar günü yapılan ikinci tur oylamada yeniden seçildi. Ayrıca, güncellenmiş ABD savaş uçakları arıyordu ve Washington bu hafta bunların teslim edilebileceğinin sinyalini verdi.

“Erdoğan’la konuştum ve o hala F-16’larla ilgili bir şeyler üzerinde çalışmak istiyor. Ona İsveç ile bir anlaşma yapmak istediğimizi söyledim. Biden Pazartesi günü, hadi bunu bitirelim, dedi.

Salı günü Blinken, İsveç’in üyeliği ve savaş uçakları konularının farklı olduğu konusunda ısrar etti. Ancak, her ikisinin de tamamlanmasının Avrupa güvenliğini önemli ölçüde güçlendireceğini vurguladı.

Blinken gazetecilere verdiği demeçte, “Bizim yargımıza göre bunların ikisi de Avrupa güvenliği için hayati önem taşıyor” dedi. “Her ikisinin de olabildiğince çabuk ilerlemesi gerektiğine inanıyoruz; yani İsveç’in katılımı ve daha geniş anlamda F-16 paketinde ilerlemesi.” [AP]