JERUSALEM — Paskalya’dan önceki cumartesi günü, binlerce Hıristiyan yüzyıllardır süregelen Kutsal Ateş töreni için mağara benzeri Kutsal Kabir Kilisesi’nde bir araya geliyor.

Yakılmamış mumları tutarak, geleneğe göre İsa’nın çarmıha gerildiği ve gömüldüğü yere inşa edilen 12. yüzyıldan kalma geniş bazilikaya doluşurlar. Neredeyse tamamen karanlıkta, Yunan patriği Kutsal Edicule’ye girer ve iki yanan mumla çıkar.

Alev bir mumdan diğerine geçirilir, ışık kubbedeki karanlığı yener. Alev daha sonra özel uçuşlarla diğer ülkelerdeki Ortodoks topluluklarına taşınır.

Doğu Ortodoks Hristiyanları, ışığın İsa’nın mezarının geleneksel yerine inşa edilen Kutsal Edicule’nin içinde mucizevi bir şekilde belirdiğine inanırken, Orta Çağ’a kadar uzanan şüpheciler bunu kitlelere yönelik bir karnaval hilesi olarak reddetmişlerdir.

Her iki durumda da, en az 1.200 yıl öncesine dayanan tören görülmeye değer bir manzaradır.

Ayrıca güvenlik endişelerini de tetikledi. 1834’te karanlık kilisede çılgınca bir izdiham çıktı ve o zamanki Kutsal Topraklar yöneticisi, muhafızları kılıçlarını çekip kalabalığın arasından kendilerine yol açtıktan sonra zorlukla kurtuldu, tarihçi Simon Sebag Montefiore Kudüs tarihi kitabında bunu anlatır. Yaklaşık 400 hacı, çoğu boğulma veya çiğnenme sonucu olmak üzere arbedede öldü.

İsrail yetkilileri son yıllarda güvenlik endişelerini öne sürerek katılımcıları sınırlamaya çalıştı. Bu, kilise liderlerinin protestolarına yol açtı ve kiliseyi, Kudüs’ün kutsal mekanları etrafındaki statüko olarak bilinen hassas, yazılı olmayan düzenlemeleri bozmakla suçladılar.

Cumartesi günü, binlerce ibadet edenin İsrail kontrol noktalarından geçerek içeri girmesiyle birlikte yoğun bir askeri varlık vardı. AP muhabirleri, polisin bir adamı gözaltına aldığını gördü, avluya girmeleri engellenen bazı kadınlar ile polis arasında arbedeler yaşandı.

Bazı cemaat üyeleri, İsrail’in Hamas’la 18 aydır sürdürdüğü savaş nedeniyle bu yıl cemaatin yeterince katılamamasından yakındı.

Kutsal Kabir’in anahtar sahibi Adeeb Joude, “Polis sayısı hacı sayısından fazla” dedi.

İsrail, 1967 Ortadoğu savaşında Yahudiler, Hristiyanlar ve Müslümanlar için kutsal olan önemli yerlerin bulunduğu Eski Şehir de dahil olmak üzere Doğu Kudüs’ü ele geçirdi ve uluslararası alanda tanınmayan bir hamleyle ilhak etti. Filistinliler, Doğu Kudüs’ün gelecekteki devletlerinin başkenti olmasını istiyor.

Eski Şehir, engebeli sınırlarını paylaşan farklı din grupları arasında ve hatta belirli inançlar içinde İsrailliler ve Filistinliler arasında uzun bir gerginlik geçmişine sahiptir. Kutsal Kabir Kilisesi’ndeki statükoya yönelik algılanan ihlaller, farklı mezheplerden rahipler arasında kavgalara yol açmıştır.

İsrail, Yahudiler, Hıristiyanlar ve Müslümanlar için ibadet özgürlüğünü güvence altına almaya kararlı olduğunu söylüyor ve uzun zamandır kendisini Ortadoğu’da bir hoşgörü adası olarak sunuyor.

Ancak son yıllarda, çoğunluğu Filistinli Hristiyanlardan oluşan yerel Hristiyan topluluğuyla gerginlikler arttı. Bu topluluk, onlarca yıl süren çatışmalar nedeniyle ekonomik fırsatları yurtdışında arayan birçok kişi nedeniyle azaldı. [AP]